Haberalma / İstihbar-at ve Komplo Üzerine
Haberalma, genel olarak medyanın incelemeleri ile; istihbarat ise, bilgi akışının eyleme dönüştürülmesinin planlaması ile ilgilenir. Büyük düşünürlerin "küçük adam" diye nitelediği, "kamuoyunun sağ duyusu" olarak genelleştirilmiş olan, "sokaktaki insan"(lar)ın şekillendirilmesi / biçimlendirilmesi, günümüzde bu yollarla sağlanmaktadır. "Asyatik Toplumlar"da bu eylem tarzı daha da belirgin rol üstlenmektedir. Çünkü, genetik geçmişlerinin toplamlarında "R-Complex" yapılarının belirgin özelliklerinden olan "kişi tapıncalığı" ve "çoban" gerekliliği ile "medenî"(!)leşmiş bu toplumlarda; gerçeği sorgulamak çok zordur. Hele Türkiye gibi, "göçebe toplum"un ideolojik üstyapı yargılarının şu veya bu şekilde egemen olduğu ve ilginç bir biçimde altyapıyı bile etkilediği bir toplumda; bu, "yıldırım"ları üstünüze çekmek demektir. Çünkü, sağcısı ve "solcu"su ile Türkiye toplumu tipik bir "küçük insan"(lar) sürüsüdür. (Yalnızca bir avuç örgütlenmiş işçi, memur ve köylü bu nitelemenin dışında insanlık onurları için mücadele vermektedir) "Küçük Adam"(lar) gerçekleri duymak istemez, duymak istediklerini duymak, ister. Onlar "Gotod"yu beklerler; ama, asla da gelmesini istemezler! Onlara "irkilme"ler ve "refleks"ler hükmeder. Şimdi, bu irkilme ve refleksleri dümen suyunda götüren Haberalma-İstihbarat ve Komplo kavramlarının sözlük anlamlarına göz atalım.
Haberalma ve İstihbar-at kelimeleri Arapça kökenlidirler.
Haberalma: Bir olay [bir olgu] hakkında alınan ya da verilen bilgi. Kulaktan kulağa dolaşan söz. Olma olasılığı bulunan ya da olacak bir şey hakkında önceden yapılan uyarı. Bir şeyi duyup, öğrenmek. (Büyük Larousse. Milliyet- 1993. C.10. s.4891). Bildirmek, öğrenmek, bilgi edinilmek (TDK). Bilgi, duyum, öğrenmek (TDTC- 1934), olarak sözlüklerde geçmektedir.
İstihbar-at: Bir kimse, bir şey hakkında toplanan bilgi, haber. Durumu doğru değerlendirerek, doğru bir karara ulaşmaya ve doğru emirler vermeyi sağlamak için gereksinme duyulan; bilgilerin toplanması, birleştirilmesi, değerlendirilmesi ve yorumlanması. (BL.Mil.C.11.s.5879). Yeni öğrenilen bilgiler, haberler (TDK). Duyma, işitme, sorma, soruşturma (TDTC), olarak sözlüklerde geçmektedir.
Arapçada "istihbar-at" servisleri için genellikle Mûhaberât (Haberleşme) kelimesi kullanılır. Türkiye’de yayınlanan İngilizce/ Fransızca/Almanca sözlüklerde; “servis”ler karşılığı haberalma(İng.) kelimesi karşılığı olarak gösterilse de, gerçeğe yakın karşılığını istihbarat(Fra./Alm.) kelimesi karşılamaktadır. (Bence, Türkçe lisanında standart yoksunluğu doğuran bu karışıklık Tükçe'nin Türk Dil Kurumu tarafından “kuşa” çevrilerek tahrîp edilmesinin sonucudur.)
Intelligence: Zekâ, akıl, akıllılık, zekâ sahibi; bilgi, haber, gizli bilgi toplama, istihbarat [Oxford],(ing.). Renseigment: bilgi, Service de Renseigment: istihbarat servisi,(fra.). Nachrictendienst: istihbarat servisi,(alm.). Hindo-German lisanlarda kullanılan karşılıklardır. İngilizce Redhouse lûgatında ise "haberalma" karşılığı kullanılmıştır. Türkçeye tercümelerde {çevirilerde değil} ne hikmet ise, devamlı Redhouse temel alındığından hatalar zinciri sürüp gitmiştir.
Sözlük karşılıkları ile; Komplo: Bir kimse, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, gizli düzen. Topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan;dır. (Dictionnaire Larouse.Milliyet-1994.s.1416). Türkçede kullanılan ses uyumu ile bu kelime İtalyancadan uyarlanmıştır. Komplo: Plot (ing.), Complot (fra.), Komplott (alm.) olarak yabancı lisanlarda karşılığını bulmaktadır. Masonik-Anglo-Sakson, protestan-misyoner Redhouse lûgatında (İngilizce-Türkçe.1966.s.200) ikinci karşılığı Conspiracy (Fesad maksadı ile yapılan gizli ittifak, sûikast, fitne, ahval uygunluğu veya elbirliği) olarak belirtilmektedir. Fransızca, Cospiration: Hükümete karşı gizli fesat,ortaklaşa entrika, uygunluk elbirliği, şeklinde açıklanmıştır (Büyük Sözlük.Milliyet-1990). Konspiratör’ün de Türkçe'de tam bir karşılığı yoktur. Bu, anarko-nihilist bireyin eylemine denk düşen özgün kavramdır. Komplo, çok geniş-kapsamlı bir eylemi, konspirasyon sonuçta bu eylemi haklı kılacak olan daha darkapsamlı bir eylemi ifade eder. [Dikkat edilecek olursa, Komplo’yu açıklar iken sık-sık Fesat ve Entrika kelimeleri de geçmektedir. Fesat(arap.): Bozukluk, ortalığın birbirine düşüp karışması, genel olarak devletin kişiliğine karşı işlenen suçlar (TDK). Karışıklık, bozukluk, yolsuzluk (TDTC.1934). Entrika (Fra.): Bir işi sağlamak veya bozmak için girişilen gizli eylem , dolap, şeytânlık, mârifet, el altından görülen iş’tir.]
Kavramların, Nesnel-Gerçeklikle bağıntılarını "Yeni Dünya Düzeni" adlı yapıtımın "EK"ler bölümünde açıklamıştım. Başka bir açıdan çok kısa olarak değinirsek. "Kelimeler, üretim ilişkilerinden/insan(lar)ın faaliyetlerinden doğmuş iletişim/ anlatım araçları olan simgelerdir". En basit anlamı ile "Eylem"lerin simgelenmesidir. "Eylem"lerin nitelendirilmesidir. "Eylem"lerin /ifade bütününün/ formlaşmış tarzı olan cümlelerin yapı taşlarıdır. Lisânların ayrıntılarını biçimlendirirler. İnsan(lar)ın üretimleri onların özü, ilişkileri de tezâhürü ise; doğal olarak bu tezâhür, sınıflar mücadelesinide ifade eden kavramları da seslendirir.
İktisadi / Siyasi / Toplumsal / Târihsel / Enerjik / Uzaysal açıdan baktığımızda belli bir period içinde egemen olan üretim güçlerine sahip olan sınıf; doğal olarak kendi sınıfsal hegemonyası için üretim ilişkileri içinde her türlü ideolojik (başta devlet olmak üzere) yapıyı ve aygıtı kullanacaktır. Sonuçlarda ortaya çıkan casusluk örgütlenmeleri ve faaliyetleri de eylem biçimlerini içeriğe göre şekillendirirler. Ne ki, insan(lar)ın bütün faaliyet ve eylemlerinin birikimi nicelik olarak Bilgi’yi üretir. Egemen/Hegemonyacı sınıf; aynı zamanda yoğun-bilgiyi de elinde tutandır. Bilgi’nin yoğunlaşıp-merkezileşmesi, yine onu maddî bir güç haline getirir. Bu maddî güç, hiç şüphesiz onu kullanan sınıfı üstün kılar. Günümüzde, bu maddî gücün yönlendirilmesi Medya dediğimiz [devlet'in "dolaylı" ideolojik] baskı aygıtı tarafından icra edilir. Medya, "Haberalma"; Gizli Servisler/Güvenlik Örgütleri , "İstihbarat" eylemlerinde bulunurken, her türlü "entrika" ve "fesat"a zemin hazırlarlar ya da genellikle uygularlar. Çünkü, bir eylem biçimi olarak "Komplo" nun tezahürüdürler. “Komplo”nun yaşama geçirilebilmesi için “konspiratör”lere gerek vardır. Bunun için literatürde bunlara “ajan-provakatör” denir. "Komplo teorileri üretilir"; bu çok doğaldır ve de ‘doğrudur’!
Ne ki, İlkel Ortakçıl Toplum içinde; diğer bir deyişle yeniden üretim süreçi içinde, toplumsal mülkiyetin, kişisel mülkiyete dönüştürülmesi ile bunun sonucunda Köleci Toplum, Feodal Toplum, Kapitalist Toplum, Devletçi Sosyalist Toplum [ya da Köylü-Komünisti] türemiş ise; bu "Komplo" pragmatiği olmadan, olamazdı. Bu açıdan, "Komplo" sınıflı toplumların doğmasından itibaren varolmuştur. Sınıflar varoldukça da varolacaktır. Çünkü, hiç bir azınlık, çoğunluğa tahâkkümünü başka türlü başaramaz/kabul ettiremez. Çok doğal olarak ; toplumsal mülkiyeti özel mülkiyetleri biçiminde gasp etmiş ve artık-değeri, kâr olarak bu gasp hanelerine ustaca ekleyerek sabit sermayelerini arttıran burjuvazi, oyunlarının her açığa çıkışında ortalığı "komplo teorileri üretiliyor" diye, karıştıracaklardır. Bir takım "küçük adamlar"ın (ya da gazeteci Serdar Turgut’un çok hoş deyimi ile “televoleci”lerin) bunu kabul edip-etmemelerinin hiçbir "kıymet-i harbiye”si yoktur. Çünkü, "Komplo teorileri"ni üretenler, bu teorileri/daha doğrusu eylemleri açıklayanlar değil, bizzat gizemselleştirmekten sınıfsal-çıkarları olanlardır.*
İşte, tam bu noktadan da devrimci saflara sızan cerahât konspirasyondur. Konspiratörlük, komplo ile provokasyon (kışkırtma) arasında yer alan bir fesattır. Yaşamını burjuva diktatörlüğü 'komplo'sunu açıklamaya ve yıkmaya, emekçi saflardaki konspiratör-provokatör gibi anarko-nihilist cerahâtlardan temizlemeye adamış olan devrimci-bilimadamı Karl Marx bunu şöyle ifadelendirmektedir: "Aşikârdır ki, bu konspiratörler devrimci proletaryayı teşkilatlandırmakla yetinmezler. Faaliyetleri bilhassa devrimci processus[süreç.y.n.]ü vaktinden önce bitirmek, onu sun’î olarak buhrana kadar götürmek, ihtilâl şartları olmaksızın bir ihtilâl yapmaktan ibarettir. Bunlar ihtilâlin simyacılarıdırlar ve evelzamandaki simyacılarda olduğu gibi bunlarda da zihni teşevvüşler[kargaşa.y.n.] ve sabit fikirler vardır."("Hegel'in Felsefesi ve Marx'ın Tarih Anlayışı" Max Beer. Öncü yay. 1969. s.72). Max Beer, devam ederek ekliyor: "Buna binâen, bir profesyonel konspiratörün sık sık küçük bir atlayışla polise aylıkla hizmet eden bir hafiye oluşuna şaşmamalıdır; bir şey ki sefâlet ve hapis, tehditler ve vaitler bu atlayışı kolaylaştırmaktadır. Konspirasyonlarda işkillik sisteminin son derece gelişmesi bundandır; o konspirasyonlar ki, üyeleri bazen içlerinden en iyi arkadaşlarını polisin adamı sanırlar ve aralarına sokulan hakikî hafiyelere de tam emniyet beslerler"(a.g.e.s.73).
İşte, bunun içindir ki, neyin ne olduğunu gayet iyi bilmek, zorunluluktur. Onun için, Akıl/Bilgi/Bilinç; Çoşku/ Duygu/ İrade'nin önünde olmalıdır. İzafî-Nesnel-Gerçeklik zorunlu olarak kavranmalıdır. Duyduğuna inanmak yerine; gördüğünü öğrenip-bilmek, akıl/beyin süzgeçinden geçirmek; mantıkla değil, yöntemle Yol’u bulmak; bireyselliği, evrenselliğin içinde eritmek zorunludur. Biz-Merkezci (Socia-center) anlayışlar, duygusallıkla beslenen sürü-psikolojisinin oluştuğu "ahıl"lardır. Bu "ahıl"lar ne kadar yaygınsa, sınıfsal "komplo"nun her türlü, "haberalma" ve "istihbarat" faaliyetleri, istediği gibi fesat, entrika, hile, provokasyon ve konspirasyon tezgahlayacak-besleyecektir. Günümüzde bu, "Psikolojik Savaş" olarak adlandırılıyor. Bu psikolojik savaşı da egemen/hegemonya sahibi sınıfların "Gizli Ordular"ı yönetiyor ve uyguluyor. “Komplo”yu evcilleştirerek ona “Senaryo” diyor. Amaçımız, bu tezgâhı gözler önüne sererek, "gizemsel"likten çıkarmaktır. Çünkü, "üç kişinin bildiği bir şey, asla gizli değildir". Yeter ki, ”küçük adam" bilmek istesin...
İşte bu; yukarıda arz ettiğimiz kısır döngü kırıldığı an, hakim sınıfların "komplo"larını yürüten psikolojik savaşda onların yenilgisi ile sonuçlanacaktır. Bu, akıl / bilgi / bilinçten kaynaklanan devrimci-dinamizm sorunudur, kilidi çözecek olan bilinçli-eylem(praxis)dir...
* Diğer yandan, emperyalist ülkelerin legal strateji enstitüleri tarafından üretilen geo-stratejik siyasi
açınımlar olan senaryolar ise olası “komplo”ların beyin jimnastiğinden başka nedir ki !
